De hakama is een doorgaans donker gekleurde broekrok die door beoefenaars van
bepaalde krijgskunsten, zoals iaido, jodo, kendo, kyudo en aikido, wordt gedragen.
De hakama wordt bij het middel vastgeknoopt en komt tot op enkelhoogte.
In het oude Japan kwamen hakama’s in verschillende vormen en verschillende lagen
van de bevolking voor, zowel bij de adel als bij de samoerai, maar ook bij de boeren
op het veld.
De huidige meest voorkomende hakama is die die oorspronkelijk door de samoerai
werd gedragen en diende vooral om de benen van de ruiter te beschermen tijdens
het paardrijden.
Bij de opkomst van aikido, in de jaren 1930, was het dragen van een hakama
verplicht voor alle aikidoka’s.
Het witte trainingspak werd toen gezien als onderkleding, waarboven uit beleefdheid
een hakama werd gedragen.
De armere beoefenaars waren voor het maken van hun hakama’s echter
aangewezen op minderwaardige materialen.
Toen deze situatie na de oorlog nog verergerde werd als een tijdelijke maatregel
aangenomen dat het voorlopig toegestaan was aikido te beoefenen zonder hakama
totdat de aikidoka de graad van shodan bereikte (eerste graad zwarte gordel).
Het onderscheid tussen hakama en niet-hakama werd dus louter uit financiële
overwegingen gemaakt, niet als technische gradatie.
In het huidige aikido kan het dragen van de hakama van organisatie tot organisatie
verschillen.
Soms wordt de hakama vanaf de eerste les gedragen, soms enkel vanaf de graad
van shodan en soms ergens ertussenin, eventueel ook nog afhankelijk van het feit of
de aikidoka een man of vrouw is.
Binnen de IMAF is het dragen van de Hakama gerechtigd, voor mannen, vanaf 1 e
dan. Voor vrouwen vanaf 3 e kyu. Dit is conform de eisen van de Hombu.
In de hakama bevinden zich zeven vouwen, vijf aan de voorzijde en twee aan de
achterzijde. Zij representeren samen de zeven deugden van Budo.
Voorzijde:
Jin (menslievendheid)
Gi (eer en gerechtigheid)
Rei (beleefdheid en etiquette)
Chi (wijsheid en intelligentie)
Shin (oprechtheid)
Achterzijde:
Chu (loyaliteit)
Koh (vroomheid)
Het vouwen van de Hakama
